Aziatische landen kopen voor miljarden euro’s nieuwe wapens om China af te schrikken. Vooral fabrikanten uit India en Zuid-Korea profiteren van de regionale wapenwedloop.
Uit het artikel van Noël van Bemmel 8 augustus 2023 in de Volkskrant
Sinds China in 2014 het grootste deel van de Zuid-Chinese Zee claimde – wat niet wordt erkend door de VN – patrouilleren in het gebied Chinese vliegtuigen, marineschepen, kustwachtschepen en honderden militie-vaartuigen. Dat zijn Chinese vissers die betaald worden om agressief vaargedrag te vertonen tegenover schippers die zich in het geclaimde gebied wagen. De Zuid-Chinese Zee, door Manilla steevast aangeduid als de West-Filipijnse Zee, is van belang als mondiale vaarroute, visgrond en olie-vindplaats.
China wordt daarom gezien als de grote aanstichter van de wapenwedloop.
De Chinezen bouwen niet alleen in hoog tempo een grote en moderne marinevloot op met vliegdekschepen en kruisraketten, maar voeren ook steeds meer ‘grijze zone operaties’ uit in de Zuid-Chinese Zee. Daarmee bedoelen analisten een combinatie van militaire dreiging, diplomatieke druk en economische pressie.
Het meest recente incident was zaterdag toen een schip van de Chinese kustwacht met een waterkanon Filipijnse schepen blokkeerde die een militaire post bij de betwiste Spratly-eilanden probeerden te bevoorraden.
Verschillende landen in de regio bestelden uiteenlopende wapensystemen.
De Indiase marine installeerde de Brahmos op haar fregatten, de Filipijnen kochten vorig jaar drie kustbatterijen en Indonesië staat volgens de Indiaas-Russische fabrikant op het punt een order te plaatsen. Ook Vietnam, Maleisië en Brunei hebben belangstelling getoond.
De populaire raket past in het streven van veel Aziatische landen om hun krijgsmacht flink te moderniseren en potentiële vijanden af te schrikken. Zo trok Indonesië 20 miljard euro uit voor de aanschaf van 36 Franse Rafale straaljagers en 36 Amerikaanse F-15’s.
Het land bestelde eerder vier fregatten in Nederland en onderhandelt met Frankrijk over vier nieuwe onderzeeërs. De Filipijnen bestelden zes marineschepen in Zuid-Korea en zijn op zoek naar moderne straaljagers; Thailand probeert JSF-straaljagers in de VS te kopen en bestelde eerder vier onderzeeërs in China.
Japan verhoogde zijn defensiebudget dit jaar met 20 procent naar 45 miljard euro en wil doorgroeien naar 56 miljard euro per jaar. Onder meer om eigen supersonische raketten en jachtvliegtuigen te ontwikkelen. Ter overbrugging kocht de Japanse marine vierhonderd Tomahawk-kruisraketten in de Verenigde Staten.
Australië gaat aan kop in de regio met een bestelling van acht kernonderzeeërs in de VS en Groot-Brittannië voor ten minste 338 miljard euro.
Sommige waarnemers relativeren de wapenwedloop in Azië. Zo erkent de denktank International Institute for Strategic Studies (IISS) weliswaar dat de defensiebudgetten in de regio afgelopen decennium relatief hard zijn gestegen, met China en India als koplopers.
Daar staat tegenover dat de gemiddelde uitgaven van landen in dit gebied aan defensie nog maar 1,39 procent van het bbp bedragen. De Navo-norm is 2 procent; een percentage waar volgens het Stockholm International Peace Research Institute alleen Australië op zit en Japan naartoe beweegt. Indonesië (0,7), Filipijnen (1) en Thailand (1,3) zitten daar bijvoorbeeld nog ver onder.
Interessanter is de vraag waar al deze defensiedollars naartoe stromen. Rusland is vanouds de belangrijkste wapenleverancier in Azië, dankzij lage prijzen, de mogelijkheid om te betalen in natuurlijke hulpbronnen en het niet stellen van lastige vragen over mensenrechten en inzet tegen burgers.
Sancties
Dat marktleiderschap is Rusland kwijt door de Amerikaanse sancties tegen bedrijven die zaken doen met Moskou. Daardoor zagen de Filipijnen af van Russische marineschepen en schrapte Indonesië een order voor straaljagers. De moeizame oorlog in Oekraïne is geen reclame voor Russische wapenfabrikanten.
Het Indiaas-Russische Brahmos Aerospace is tot nu toe niet geraakt door sancties en noteert orders uit de hele wereld. De joint venture is voor 50,5 procent Indiaas. Geruchten dat ook Rusland de raket zou willen bestellen, werden door het bedrijf in het Indiase Hyderabad haastig tegengesproken.
De grote winnaar van de Aziatische wapenwedloop lijkt Zuid-Korea. Dat land wees tien jaar geleden de defensie-industrie aan als belangrijke exportsector, en sindsdien produceren fabrikanten als Hyundai, Daewoo en Hanwha geweren, tanks, houwitsers, jachtvliegtuigen en marineschepen van hoge kwaliteit.
Die lijken verdacht veel op de Navo-wapensystemen die het land eerder onder licentie assembleerde, maar zijn inmiddels zelf doorontwikkeld. De helft goedkoper en snel leverbaar (binnen vijf maanden).
Polen, Australië en Turkije kozen al voor de Koreaanse K2-tank of de K9-houwitser die ook Navo-munitie kunnen verschieten. Maleisië kocht dit jaar de lichte FA50-straaljager, de Filipijnen krijgen Hyundai-corvetten en Indonesië ontwikkelt samen met Zuid-Korea een alternatief voor de geavanceerde JSF-straaljager. Zuid-Korea verdubbelde vorig jaar zijn wapenverkopen en wil in 2027 discreet uitgroeien tot de vierde wapenexporteur ter wereld (na de VS, Rusland en Frankrijk).
