Noodgedwongen sloten de Koerden in Noordoost-Syrië vrede met president Assad. Maar niet zonder vrees voor de toekomst.
DOOR ANA VAN ES uit de Volkskrant van 19 oktober 2019
Zo begint een machtsoverdracht in Syrië: met grote schoonmaak op straat. De vlaggen, rijen achter elkaar, in geel en groen, van de Koerdische YPG-militie? Van de lantarenpalen getrokken. De posters van martelaren? Neergehaald. Op de rotondes, in dit deel van Syrië een kleurrijke uitstalkast van het Koerdische zelfbestuur, zijn martelarenposters, vlaggen en een levensgrote afbeelding van de besnorde Koerdische leider Abdullah Ocalan, Apo voor intimi, verdwenen. Alsof het allemaal nooit heeft bestaan.
Kale sokkels, dat is wat ervan resteert. Uit eentje steekt nog staaldraad, zo haastig is Apo weggerukt. Afgedankte decoratie. Wie afgelopen week door Qamishli reed, zetel van het Koerdische bestuur in Syrië, zag steriele straten en lege rotondes: klaar voor de komst van de volgende machthebber.
President Bashar al Assad. Terug van nooit weggeweest.
Een bloedigTurks offensief, vorige week ingezet nadat de Amerikaanse president Trump de Koerden in Syrië pertweetaan hun lot had overgelaten, drijft het Koerdische bestuur in Noord-oost-Syrië terug in de armen van de alleenheerservan wie ze zich zeven jaar geleden afwendden.
Autonomie
De eerste berichten uit Damascus lijken niet gunstig. Een politiekadviseur van president Assad heeft aan Syrische media laten weten dat voor Koerdische autonomie geen ruimte bestaat. Een regeling zoals in Irak, waar de Koerdische regio een in de grondwet geregelde positie heeft, daarvan kan geen sprake zijn. Ze wil niet eens over Koerden praten. Die zijn namelijk in de eerste plaats Syriër. ‘We zeggen niet dat iemand een Koerd is.’
De Syrische regering is nooit helemaal vertrokken uit het noordoosten. In Hasake en Qamishli heeft het regime nog steeds een deel van de stad in handen, inclusief een luchtmachtbasis, legerbasissen en controleposten. Daags na het sluiten van het militaire akkoordkreeg de Koerdische Abdallah al Khadri-school in Hasake bezoek van een onderwijsambtenaar van het regime. Zij kwam de school terugvorderen en wilde de vlag hijsen van het Syrische regime.
‘Ze zei: alle scholen behoren weer toe aan de staat’, zegt leerkracht Farida Abdallah (39). ‘Wij zeiden: de overeenkomst gaat alleen over militaire grensbewaking. Er is geen overeenkomst over scholen.’ Het lukte deze keer om de dame van het regime de deur uit te krijgen. Maar Abdallah vreest het ergste. Voor haar is het ‘een droom die uitkomt’ dat ze les mag geven in het Koerdisch. Vroeger moest ze met de kinderen Arabisch praten en regimeslogans zingen. ‘Die kwamen ons de strot uit. Tegenwoordig zingen we Koerdische liedjes. Die komen uit ons hart. Ik ben bang dat we straks onze liedjes niet meer mogen zingen.’
Wat vindt ze van de deal met Assad? Ze slikt. ‘Ik wil heel graag dat mijn leerlingen blijven leven.’
In Bani Qasr, een dorp in het zicht van de grens met Turkije, zitten bewoners met gepalde tassen klaar voor als de Turkse artilleriebeschietingen te veel worden. Dit soort dorpen was voor de burgeroorlog het toneel van landjepik door Damascus. Het Assad-regime gaf hier landbouwgrond van Koerdische bewoners aan Arabieren. Het begon onder Hafez, de vader, en ging door onder Bashar al Assad, de huidige president.
Lees verder en meer
VS weg uit Syrië; wat nu?
Van ANA VAN ES uit de Volkskrant van 8 oktober 2019
Met het terugtrekken van troepen uit Noord-Syrië speelt de Amerikaanse president Donald Trump hoog spel. Hij ondermijnt de stabiliteit in de regio. Wat zijn de consequenties van zijn actie voor de meest betrokken partijen?
1. De Koerden zullen vrijwel alles kwijtraken
‘We kunnen zeggen dat dit een messteek in de rug is’, stelde Kino Ga-briel, commandant van de Koerdische SDF-militie, maandag op het Arabische tv-kanaal Al Hadath. De Koerden in Syrië weten: zonder Amerikaanse steun zijn ze alles kwijt. Decennia zijn ze in Syrië onderdrukt en van hun land beroofd door de heersende familie Assad. De strijd tegen IS veranderde alles: de Koerden veroverden niet alleen hun eigen gebied terug, maar wisten IS – met Amerikaanse luchtsteun en bewapening en steun van vele duizenden Arabische strijders – te verjagen uit ook van oorsprong etnisch vooral Arabische steden als Raqqa en Manbij. De SDF-militie trok zich op verzoek van de Amerikanen terug uit ‘de veilige zone’ van circa 5 kilometer rond de grens met Turkije. In ruil daarvoor zou Turkije afzien van een offensief.
2. IS krijgt onverwachts een gouden kans
Het fysieke kalifaat is verslagen, maar in de woestijn van Syrië en Irak werkt IS aan een terugkeer. IS beschikt nog steeds over 14- tot 18 duizend strijders, onder wie drieduizend buitenlanders, blijkt uit een recent Amerikaans overheidsrapport. In Syrië pleegt de terreurgroep aanslagen in het stroomdal van de Eufraat en proberen ze verplaatsingen van Koerdische SDF-strijders te voorkomen. Nu al heeft IS toegang tot het immense Al Hol-kamp, waar circa 68 duizend aan IS gelieerde vrouwen en hun kinderen zitten opgesloten. Een Turks offensief in Syrië zal IS in de kaart spelen. Een voor IS nog gunstiger scenario is een massale gevangenenuitbraak in de chaos van een nieuwe oorlog.
3. Turkije kan Noord-Syrië inlijven: Erdogans droom Tot nu toe had de Turkse president Recep Erdogan moeite om internationaal bijval te krijgen voor zijn voorgenomen offensief ’ten oosten van de Eufraat’, in Koerdisch Syrië. In september ontvouwde Erdogan zijn plannen bij de Algemene Vergadering van de VN: als hij een ‘veilige zone’ in Koerdisch Syrië kan creëren van 30 kilometer diep, met een paar uitschieters naar Raqqa en Deir al Zor, dan kan hij 2- tot 3 miljoen Syrische vluchtelingen repatriëren – niet toevallig een groot deel van de Syriërs die zich nu in Turkije bevinden. Erdogan zag het helemaal voor zich: in nieuw gebouwde steden en dorpen op Koerdisch grondgebied kunnen vluchtelingen massaal worden gehervestigd, gered van ’tentenkampen en containerkampen’. Internationaal applaus bleef uit, omdat de regio die Erdogan wil gebruiken voor het terugsturen van de Syrische vluchtelingen – grotendeels soennitische Arabieren – in handen van de Koerden is. Etnische zuivering ligt op de loer.
4. Syrië kan alliantie met Koerden sluiten
Volgens de regering van de Syrische president Assad zijn zowel de Turken als de Amerikanen niet welkom op Syrisch grondgebied, en zijn de Koerdische SDF-strijders terroristen. Een Turks offensief in Syrië lijkt nadelig voor Assad, die met de Koerden beter kan opschieten dan met Erdogan. De Koerden willen best praten met Assad, op voorwaarde dat ze een stem krijgen in de nieuwe grondwet – wat Damascus weigert. Mogelijk laten de Koerden deze eisen vallen als alleen het Syrische leger hen kan beschermen tegen de Turken.
Lees het hele artikel in de Volkskrant van 8 oktober 2019
Uit het artikel van Ana van Es uit de Volkskrant van 12 januari
Trump
Wat zie je daar ter plekke van, op de oostelijke oever van de Eufraat? De MERV wordt dit gebied in Amerikaans legerjargon genoemd, de Middle Euphrates River Valley. Een strijdersgroep die in hetzelfde jargon de SDF is gedoopt, Syrian Democratic Forces, een samenwerkingsverband van vooral Koerdische en enkele Arabische milities, is hier al ruim acht maanden bezig met Operation Roundup. Wat begon als een snelle jacht op IS-kopstukken, is verworden tot een moeizame oorlog om de laatste vierkante kilometers kalifaat.
Legerpost
Vanaf het dak van zijn legerpost in het dorp Al Buqan kijkt commandant Serdaşt uit over de riviervallei. Ten westen ligt de stad Hajin, waar IS sinds december na maanden lijkt te zijn weggebombardeerd. Toch durft niemand het woord ‘bevrijding’ te gebruiken. Toen de Amerikaanse woordvoerder van de anti-IS-coalitie in oktober 2018 op Twitter aankondigde dat de MERV snel bevrijd zou zijn, deed IS rondom Hajin een spectaculaire uitbraak.
Ten oosten van de legerpost ligt de stad Shafa, waar de SDF afgelopen week voor het eerst probeerde binnen te dringen. Alleen ’s nachts, want overdag zie je de rode laserstralen niet van de mijnen die IS overal heeft neergelegd. Ontmijnen doen de mannen van Serdaşt door granaten in huizen te gooien. Is de oorlog voorbij? Serdaşt, zoals wel vaker in de SDF een Koerd die het bevel voert over lokale Arabische strijders, maakt zich zorgen. Niet om het gevecht dat zich voortsleept in de riviervallei. ‘IS heeft nog een kleine stad en meerdere dorpen. Vroeger of later zal het gebied worden heroverd.’ Hij zit meer in over wat zich afspeelt op de toegangswegen naar het stroomdal van de Eufraat. Die zijn al meer dan een jaar heroverd. Toch pleegt IS hier bijna dagelijks dodelijke aanslagen. ‘Mijn mannen zijn daar niet veilig.’
Klik hier voor het hele artikel
Begin wederopbouw van Syrië en terugkeer van vluchtelingen?
De oorlog in Syrië duurt nu zeven jaar, langer dan wie dan ook in 2011 voor mogelijk heeft gehouden. De resultaten zijn verschrikkelijk. Er vielen een paar honderdduizend doden, 6,3 miljoen Syriërs leven als vluchteling in andere landen, 6 miljoen anderen zijn verjaagd door het geweld en leven binnen de landsgrenzen, ook onder erbarmelijke omstandigheden. Iedereen die dit een onverdragelijke situatie vindt zit met twee grote vragen. 1. Is het einde van dit oorlogsdrama in zicht? 2. Zo ja, hoe realistisch is het om te hopen de terugkeer van de vluchtelingen en de daarvoor noodzakelijke opbouw van de verwoeste steden?
Vandaag top in Istanboel
Gisteren, zaterdag 27 oktober vond in Istanboel een top over Syrië plaats. De Turkse president Erdogan heeft daarvoor de Russische, Franse en Duitse leiders Poetin, Macron en Merkel uitgenodigd. Wat kan dit betekenen voor de bevolking van Syrië? Er is hoop en helaas ook reden voor terughoudendheid. Hoop kan om te beginnen worden ontleend aan het ervaringsfeit dat vier leiders van invloedrijke landen, los van de vraag hoe democratisch elk van hen is, alleen bijeenkomen als zij de verwachting hebben met een resultaat te kunnen komen. Van buitenaf gezien liggen de belangen als volgt. Rusland heeft er in grote delen van Syrië voor gezorgd dat de vijanden van de Syrische dictator Assad zijn verslagen. Maar Rusland heeft geen geld om de chaos te keren die dreigt als miljoenen mensen willen terugkeren naar de puinhopen die zij hebben achter gelaten. De Europeanen hebben dat geld in principe wel. De Europese Unie, Frankrijk en Duitsland voorop, hebben belang bij stabiliteit en geen nieuwe vluchtelingenstromen. Ook Turkije dat drie miljoen Syrische vluchtelingen herbergt, wil rust en wederopbouw.
Is het einde van de oorlog in zicht?
Wat de tweede vraag betreft zijn er drie belangrijke obstakels die tot terughoudendheid manen. De belangrijkste is dat de Verenigde Staten in het oosten van Syrië een strategisch gebied beheersen en niet graag zien dat Rusland, mogelijk samen met Europa, het in een stabiel Syrië voor het zeggen krijgt. Tot nu toe komt de samenwerking tussen de VS en Rusland die nodig is voor uiteindelijke stabiliteit, niet tot stand. Het tweede obstakel ligt in het noord-westen van Syrië: in de regio Idlib hebben zich de verslagen opstandelingen, islamisten en terreurgroepen gedwongen geconcentreerd en vermengen zich met honderdduizenden non-combattanten. Dus een aanval leidt tot een enorm bloedbad. Het derde probleem is eenvoudig te benoemen: Assad. Rusland wil hem waarschijnlijk wel kwijt maar probeert dat via een politiek proces, via het opstellen van een grondwet. Die moet er onder andere voor zorgen dat terugkerende vluchtelingen niet met een ‘bijltjesdag’ door Assads veiligheidsdiensten worden geconfronteerd. De inschatting van Poetin is dat hij daarvoor de EU nodig heeft.
Hoop op terugkeer en wederopbouw?
De uitkomst van de top in Istanboel is dus moeilijk te voorspellen. Merkel en Macron zullen hopelijk het einde van het presidentschap van dictator Assad kunnen inbouwen in eventueel te maken afspraken. Europa kan bij de opbouw van een nieuw Syrië (om minder gaat het niet) ook weer niet president Trump openlijk op de tenen gaan staan, althans dat zal de Syrische bevolking weinig helpen. Het is de vraag of de te maken afspraken allemaal openbaar worden. Zondag en maandag weten de Syriërs en wij iets meer.
Jan Schnerr, 27 oktober 2018
BEIROET
Het Yarmouk-kamp in Syrië gaf vele Palestijnen de kans een nieuw leven op te bouwen na hun vlucht uit Palestina. 70 jaar later zijn hethun nakomelingen die zijnweggejaagd. Terwijl ze toezien hoe hun huizen worden vernietigd, ervaren ze hun huidige kamp in Libanon als ‘een grote vernedering’.
ANA VAN ES uit De Volkskrant dd 28-04-2018
Met leed zien Palestijnen in Libanon hoe het Syrische leger hun geliefde Yarmouk-kamp bij Damascus kapot bombardeert. En dat terwijl veel van hen al eerder zijn gevlucht. Eerst verdreven uit Palestina, nu ook uit Syrië.
Foto Mikhail Voskresensky IHH
Het is niet gebruikelijk dat een Palestijn de kwestie Palestina liever laat rusten. Maar wel als je, zoals Sabah, een leven hebt kunnen opbouwen in Yarmouk, een enorm Palestijns kamp in het zuiden van de Syrische hoofdstad. Yarmouk is waarschijnlijk het enige vluchtelingenkamp ter wereld waar de inwoners nooit meer weg wilden En nu woont Sabah met haar kinderen en kleinkinderen in buurland Libanon, in het Palestijnse vluchtelingenkamp Shatila, in het zuiden van Beiroet. Ze is in VN-jargon een doublérefugee, een vluchteling voor de tweede keer, zoals meer dan de helft van de Palestijnen in Syrië: eerst verdreven uit Palestina, nu ook uit kampen als Yarmouk.
Afrin is inmiddels gevallen
Net als Oost-Ghouta kan de Syrische stad Afrin elk moment vallen. Het Turkse leger heeft de stad omsingeld, er vielen al honderden doden. Maar het Westen zwijgt, uit angst voor een botsing met Erdogan.
DOOR ANA VAN ES; De Volkskrant van 16 maart
Dit verhaal gaat over een belegerde stad in Syrië. In de stad zijn dagelijks luchtaanvallen. De stad is omsingeld door een groot en professioneel leger, met steun van plaatselijke milities. Honderden mensen kwamen de afgelopen weken om het leven. Duizenden willen vluchten, maar kunnen nauwelijks weg. Voor hun leven wordt gevreesd.
Nee, dit gaat niet over Oost-Ghouta, waar donderdag duizenden inwoners vluchtten terwijl het leger van de Syrische president Assad de genadeslag levert aan extremistische rebellen. Dit gaat over die andere, vergeten oorlog in Syrië: Afrin, de stad in het noorden waar Turkije de Koerdische militie YPG aanvalt. Ook Afrin staat op het punt te vallen, mogelijk binnen enkele dagen.
Deze week is Afrin geheel omsingeld. Donderdag deed het Europees Parlement tevergeefs een smeekbede aan de Turkse president Recep Erdogan om de opmars te staken. ‘Heb geen hoop’, zei Erdogan. ‘We gaan hier niet weg tot het werk gedaan is. Het Europees Parlement heeft niets te zeggen tegen Turkije en alles hierover gaat het ene oor in, het andere uit.’
De oorlog in Afrin en die in Oost-Ghouta lijken op elkaar. Op sociale media circuleren foto’s van burgerslachtoffers die zo uit Oost-Ghouta zouden kunnen komen: gedode kinderen, een kleuter in een ziekenhuisgang die zijn moeder moet missen, rijen gewonden, zwarte rook boven verwoeste huizen. Onlangs stemde de VN-Veiligheidsraad unaniem in met het staakt-het-vuren dat onverkort van toepassing was op beide gebieden. Even onverkort wordt deze wapenstilstand door alle partijen genegeerd. Lees het hele artikel
Turks offensief in noorden van Syrië maakt Koerden in Nederland ongerust
Sinds Turkije op 20 januari de aanval heeft geopend op de Syrische provincie Afrin, doen de Koerden in Nederland uit die regio geen oog meer dicht. Met smartphones zitten ze voor de televisie te wachten op elke snipper nieuws.
Door: Janny Groen De Volkskrant
Amina laat een filmpje zien op haar smartphone. Ze heeft het toegestuurd gekregen van haar familie in het dorpje Mirkan in de Syrisch-Koerdische regio Afrin, aan de zuidgrens met Turkije. Een paar gezinnen zitten met schreeuwende kinderen samengepropt in een donkere schuilkelder. Amina’s nichtje vertelt dat in de buurt bommen vallen. Later wordt vanachter een raam ingezoomd op donkere rookwolken. ‘Raketten’, zegt Amina
Ze is een van de acht ‘Afrin-Koerden’ die donderdag in een Brabantse huiskamer bijeenkomen om ‘live’, via hun smartphones, verslag te doen van de gebeurtenissen in hun regio. De Turkse regering is er twee weken geleden een offensief begonnen met als argument strijd te voeren tegen terroristen. Amina en haar vrienden willen aantonen dat er vooral burgerslachtoffers vallen.
Opleidingsplan VS voor Koerdisch grensleger valt slecht
Het Amerikaanse leger wil een Koerdische grenswacht met tienduizenden soldaten opleiden in Noord-Syrië. Dit leidt tot grote ophef in de regio. Turkije dreigt met een militaire invasie.
Een ‘Border Security Force’ onder Koerdisch commando wordt getraind om in de toekomst Noord-Syrië te gaan beveiligen, heeft het Amerikaanse leger bevestigd. Dit betekent in de eerste plaats dat het Amerikaanse leger voorlopig in Syrië actief blijft, ook na de val van IS-hoofdstad Raqqa. Dit is tegen de zin van Rusland en de Syrische regering in Damascus.
Maar daar denkt de top van het Amerikaanse leger dus anders over. ‘Je kunt niet zomaar naar binnen gaan, een gevecht voeren, een paar bommen gooien en dan weggaan en denken dat het probleem is opgelost’, zegt legergeneraal Joseph Votel tegen persbureau AP.
De ambities voor de nieuwe Koerdische grenswacht zijn groot: uiteindelijk zou dit militieleger moeten uitgroeien tot maar liefst dertigduizend man. Vooralsnog gaat het echter om een kleinschalig initiatief. 230 rekruten zouden op dit moment worden getraind; volgens andere bronnen is dit aantal nog lager.
Het is absoluut niet mogelijk om dit te accepteren
Woordvoerder president Erdogan
Turkije dreigt nu ‘binnen enkele dagen’ met een offensief tegen de Koerdische regio in Syrië. Officieel heeft dit niets te maken met het Amerikaanse plan om een nieuwe grensbewaking op te leiden. Maar in de praktijk lijkt er wel degelijk een link: een groot deel van het door Amerika gewenste grensleger zal bestaan uit wat nu nog de Syrian Democratic Forces (SDF) zijn. Volgens Turkije en ook de internationale gemeenschap onderhoudt een deel van de SDF banden met de terreurorganisatie PKK.
Een woordvoerder van de Turkse president Erdogan noemt het Amerikaanse initiatief ‘zorgelijk’. ‘Het is absoluut niet mogelijk om dit te accepteren.’
‘Verrader’
Assad zinspeelt al langer op plannen om Rojava terug te veroveren op de Koerden
Ook de regering van de Syrische president Bashar al-Assad in Damascus veroordeelt het Amerikaanse initiatief. Volgens het Syrische staatspersbureau SANA is het plan een openlijke aanval op de territoriale integriteit van Syrië en het internationale recht.
Iedereen die deelneemt aan het nieuwe grensleger in Noord-Syrië wordt door de Syrische autoriteiten gezien als ‘verrader’, waarschuwt SANA.
De Koerden in Noord-Syrië hebben sinds 2012 hun eigen autonome regio gecreëerd, die zij ‘Rojava’ noemen en die zich over honderden kilometers uitstrekt langs de Turkse grens. Assad zinspeelt al langer op plannen om Rojava terug te veroveren op de Koerden en weer onder bevel te brengen van de regering in Damascus. Dit Amerikaanse initiatief kan dat mogelijk dwarsbomen.
Assad rukt op richting grens Israël
Uit De Volkskrant van 28/12/2017, Theo Koele
Het Syrische leger is op weg richting de door Israël bezette Golanhoogte voor een offensief bij het Syrische stadje Bayt Dinn. Met het leger van Assad naderen ook Hezbollah-strijders en Iraanse milities – in Israël reden tot zorg.
Het Syrische leger en zijn bondgenoten rukken op in de richting van de door Israël bezette Golanhoogte. Israël volgt de opmars met argusogen. Tel Aviv wil vooral de bondgenoten van president Assad niet in de buurt zien: de fundamentalistische Hezbollah-beweging, waarmee de Israëliërs twee oorlogen voerden, en aartsvijand Iran.
‘De kernvraag is: zal Israël het accepteren?’, zegt de Britse Midden-Oostenkenner Scott Lucas. ‘Het land vreest dat Iraanse troepen en Hezbollah nieuwe posities innemen vanwaaruit ze Israëlische steden en dorpen met raketten zullen bestoken.’
Officieel bemoeit Israël zich niet met de Syrische burgeroorlog, maar premier Benjamin Netanyahu heeft toegegeven dat zijn land ’tientallen’ gerichte aanvallen heeft uitgevoerd, zowel vanuit de lucht als met mortiervuur. Meestal was het doelwit een wapenkonvooi van Hezbollah. Maar ook een Iraanse generaal werd gedood.
Syrische oppositie komt naar vredesoverleg in Genève
Syrische oppositiegroepen komen naar de vredesbesprekingen onder leiding van de Verenigde Naties, die volgende week dinsdag worden hervat in Genève. Door Saoedi-Arabiëgesteunde tegenstanders van de Syrische president Assad zullen een delegatie van vijftig man naar de VN-bijeenkomst sturen, meldden zij vrijdag vanuit Riyad.
Bron AD 24 november
De leiders van Rusland, Turkije en Iran riepen eerder deze week op tot de vorming van een Syrisch ‘volkscongres’ als eerste stap op weg naar een dialoog. Aan het congres zou een breed scala aan mensen uit de samenleving moe
ten meedoen. Daarop herhaalden de door Saoedi-Arabië gesteunde Syrische oppositieleden hun eis dat Assad eerst weg moet.
De speciale VN-gezant voor Syrië, Staffan de Mistura, is vrijdag in Moskou ter voorbereiding van het overleg.
De bekendmaking van het akkoord valt op de tweede dag van de onderhandelingen onder bemiddeling van Saoedi-Arabië, waaraan ongeveer 140 vertegenwoordigers deelnemen van de oppositie. Op 28 november vinden de eigenlijke onderhandelingen plaats met het regime van president Bashar al-Assad. De Syrische oppositie slaagde er tijdens de vorige onderhandelingen in Genève niet in om één front te vormen
Wedloop in Syrische stad Deir al-Zor: confrontatie tussen Amerika en Rusland dreigt
In het oosten van Syrië dreigt een confrontatie tussen Rusland en de Verenigde Staten, nu door hen gesteunde partijen tegenover elkaar staan in de wedloop om de controle over de provincie Deir al-Zor. Zowel het Syrische regeringsleger als de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) probeert daar – in onderlinge rivaliteit – Islamitische Staat de genadeslag toe te brengen.Lees verder in de Volkskrant
