Van ANA VAN ES uit de Volkskrant van 8 oktober 2019
Met het terugtrekken van troepen uit Noord-Syrië speelt de Amerikaanse president Donald Trump hoog spel. Hij ondermijnt de stabiliteit in de regio. Wat zijn de consequenties van zijn actie voor de meest betrokken partijen?
1. De Koerden zullen vrijwel alles kwijtraken
‘We kunnen zeggen dat dit een messteek in de rug is’, stelde Kino Ga-briel, commandant van de Koerdische SDF-militie, maandag op het Arabische tv-kanaal Al Hadath. De Koerden in Syrië weten: zonder Amerikaanse steun zijn ze alles kwijt. Decennia zijn ze in Syrië onderdrukt en van hun land beroofd door de heersende familie Assad. De strijd tegen IS veranderde alles: de Koerden veroverden niet alleen hun eigen gebied terug, maar wisten IS – met Amerikaanse luchtsteun en bewapening en steun van vele duizenden Arabische strijders – te verjagen uit ook van oorsprong etnisch vooral Arabische steden als Raqqa en Manbij. De SDF-militie trok zich op verzoek van de Amerikanen terug uit ‘de veilige zone’ van circa 5 kilometer rond de grens met Turkije. In ruil daarvoor zou Turkije afzien van een offensief.
2. IS krijgt onverwachts een gouden kans
Het fysieke kalifaat is verslagen, maar in de woestijn van Syrië en Irak werkt IS aan een terugkeer. IS beschikt nog steeds over 14- tot 18 duizend strijders, onder wie drieduizend buitenlanders, blijkt uit een recent Amerikaans overheidsrapport. In Syrië pleegt de terreurgroep aanslagen in het stroomdal van de Eufraat en proberen ze verplaatsingen van Koerdische SDF-strijders te voorkomen. Nu al heeft IS toegang tot het immense Al Hol-kamp, waar circa 68 duizend aan IS gelieerde vrouwen en hun kinderen zitten opgesloten. Een Turks offensief in Syrië zal IS in de kaart spelen. Een voor IS nog gunstiger scenario is een massale gevangenenuitbraak in de chaos van een nieuwe oorlog.
3. Turkije kan Noord-Syrië inlijven:
Erdogans droom Tot nu toe had de Turkse president Recep Erdogan moeite om internationaal bijval te krijgen voor zijn voorgenomen offensief ’ten oosten van de Eufraat’, in Koerdisch Syrië. In september ontvouwde Erdogan zijn plannen bij de Algemene Vergadering van de VN: als hij een ‘veilige zone’ in Koerdisch Syrië kan creëren van 30 kilometer diep, met een paar uitschieters naar Raqqa en Deir al Zor, dan kan hij 2- tot 3 miljoen Syrische vluchtelingen repatriëren – niet toevallig een groot deel van de Syriërs die zich nu in Turkije bevinden. Erdogan zag het helemaal voor zich: in nieuw gebouwde steden en dorpen op Koerdisch grondgebied kunnen vluchtelingen massaal worden gehervestigd, gered van ’tentenkampen en containerkampen’. Internationaal applaus bleef uit, omdat de regio die Erdogan wil gebruiken voor het terugsturen van de Syrische vluchtelingen – grotendeels soennitische Arabieren – in handen van de Koerden is. Etnische zuivering ligt op de loer.
4. Syrië kan alliantie met Koerden sluiten
Volgens de regering van de Syrische president Assad zijn zowel de Turken als de Amerikanen niet welkom op Syrisch grondgebied, en zijn de Koerdische SDF-strijders terroristen. Een Turks offensief in Syrië lijkt nadelig voor Assad, die met de Koerden beter kan opschieten dan met Erdogan. De Koerden willen best praten met Assad, op voorwaarde dat ze een stem krijgen in de nieuwe grondwet – wat Damascus weigert. Mogelijk laten de Koerden deze eisen vallen als alleen het Syrische leger hen kan beschermen tegen de Turken.
Lees het hele artikel in de Volkskrant van 8 oktober 2019
