De terugtrekkingen van de Verenigde Staten en Rusland uit het INF-verdrag worden algemeen beschouwd als het einde van de kernwapenbeheersing. Het luidt een nieuwe ronde in van nucleaire competitie tussen de grootmachten voor middellange afstandsraketten.
Trump geeft als reden voor de Amerikaanse terugtrekking uit het INF-verdrag de Russische ontwikkeling van de SSC-8 kruisraket (de 9M729). Maar deze SSC-8 lijkt in veel opzichten op de Amerikaanse Tomahawk kruisraket die ook met de Amerikaanse Aegis-systemen in Oost-Europa kunnen worden gelanceerd. Officieel zijn deze op zee gebaseerde Aegis ‘raketdefensiesystemen’ onder de regering Obama neergezet als bescherming tegen Iraanse lange afstandsraketten. Maar de Russen hebben van meet af aan terecht opgemerkt dat Aegis snel kan worden omgezet naar een ‘offensief’ systeem. Aegis Ashoreinstallaties in Polen en Roemenië vormen dus een onmiddellijke bedreiging voor Rusland. Duidelijk is dat de zorgen aan beide kanten over schendingen van het INF-verdrag legitiem zijn. Het zijn complexe vraagstukken, maar de geschillen die er zijn zouden door besprekingen moeten kunnen worden opgelost. Rusland en Duitsland hebben zich al uitgesproken voor een nieuw verdrag voor middellange afstandsraketten, waarvan ook China deel uit moet maken. Dit geeft een reële kans op kernoorlog.
Het leger treedt op als bezettingsmacht, de bevolking komt daartegen in verzet. De toestand in het Indiase deel van Kashmir, zo treffend gefotografeerd door Cedric Gerbahaye, doet denken aan een andere slepende kwestie. Zie de Volkskrant van 13-03-2019
In Indiase ogen is de vergelijking volstrekt ongepast, maar de toestand in de Indiase deelstaat Jammu en Kashmir heeft wel iets weg van het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Ook hier, in de Kashmir-vallei, is sprake van een leger dat zich gedraagt als een bezettingsmacht (en volgens een van de partijen ook een bezettingsmacht is). Ook hier voelt de bevolking zich dagelijks vernederd door de vaak arrogant opererende militairen met hun intimiderende wapentuig en hun pantserwagens. Ook hier zien, net als in de Palestijnse gebieden, jongeren zich daardoor gerechtigd tot wat je eufemistisch een kat-en-muisspel kunt noemen: een soort intifada, waarbij het gooien van stenen wordt beantwoord met rubberkogels en traangas.
Omgekeerd voelen ook de strijdkrachten zich gerechtvaardigd op te treden zoals ze doen. Ook Jammu en Kashmir kennen de dreiging van het islamitisch terrorisme en van extremistische bewegingen waarmee fatsoenshalve niet te praten valt. Van buitenlandse machten die er belang bij hebben dat de spanning tussen leger en bevolking voortduurt. Zo maken van beide zijden alle voorspellingen zichzelf telkens weer waar – een vicieuze cirkel van actie en reactie, zet en tegenzet.
Omgekeerd voelen ook de strijdkrachten zich gerechtvaardigd op te treden zoals ze doen. Ook Jammu en Kashmir kennen de dreiging van het islamitisch terrorisme en van extremistische bewegingen waarmee fatsoenshalve niet te praten valt. Van buitenlandse machten die er belang bij hebben dat de spanning tussen leger en bevolking voortduurt. Zo maken van beide zijden alle voorspellingen zichzelf telkens weer waar – een vicieuze cirkel van actie en reactie, zet en tegenzet.
Beide kwesties gaan terug tot het eind van de jaren veertig: bijproducten van een op z’n zachtst gezegd knullige dekolonisatie. In beide gevallen ook zijn er rapportages over schendingen van mensenrechten. Die over Palestina en Israël trekken internationaal de meeste aandacht (laat dat maar aan de Palestijnen en hun zelfbeklag over), die over Jammu en Kashmir zijn het ernstigst. Hier is sprake van martelingen op grote schaal, buitengerechtelijke executies en zelfs massagraven. Niet alleen het Indiase leger is schuldig. Honderdduizenden hindoes hebben door etnische zuiveringen, aangewakkerd door moslimextremisten, de Kashmirvallei moeten verlaten. Parallel aan dat alles bestaat rond Kashmir sinds 1947 ook nog eens een internationaal conflict: dat tussen India en Pakistan. De Indiase regering ziet de Pakistanen als de voornaamste aanstichters van de onrust in de deelstaat. Dat is niet het hele verhaal, maar zonder grond is het niet.Vooral in de jaren negentig, maar ook daarna, trainde en financierde Islamabad gewapende separatistische groepen in de vallei. Enkele weken geleden nog vochten de buurlanden daarover een mini-luchtoor-logje uit. Daarin gaat de vergelijking gelukkig mank: de Palestijnen hebben geen luchtmacht.
Het HVB op Twitter
Ereprijs “Journalist voor de vrede 2022” voor Hans Jaap Melissen
Op 28 oktober zal op een bijeenkomst in de Theaterzaal van de Centrale Bibliotheek in Rotterdam de ereprijs “Journalist voor de Vrede 2022” worden toegekend aan Hans Jaap Melissen. Aanvang 20:00